Hangi frekansta olursak olalım dinleme anında bize büyük rahatlık getiren bir kurtarıcı kullanmaktayız. Neredeyse her cihaz üzerinde “Squelch” adı verilen bir tür susturma kontrolü vardır. Bu susturma kontrolü bize sürekli bir frekans dip gürültüsü diyebileceğimiz rahatsız edici sesten kurtulmamız için vardır. Bu sistemin temel amacı RF (radio frekansı) limit değerine sınır koymaya ve bu sınırın altında kalan sinyallerin cihazın hoparlörü üzerinden geçmesine engel olur. Bu sistem olmasaydı sürekli nasıl bir ses duymak zorunda kalacağımızı merak edenler cihazları üzerinde menü içinde SQL ayarına girerek bu ayarı 0 (sıfır) yaparak bunu anlayabilirler.
Squelch ayarı dediğimiz gibi ancak belirlenen hassasiyete göre sinyal şiddeti altındaki sesleri engellemektedir. Dolayısı ile sınırlı bir kurtarıcı ve bazı hallerde de zayıf bir sinyalle bize ulaşan istasyonları duyamama sebebimiz olabilmektedir. Basit bir kullanımı olduğu düşünülse de detaylara hakim olamaz isek aslında bize ulaşabilen bir istasyonun, sinyal susturma seviyesi ayarımız altında kaldığı için kendisini duyamamamıza, bize ulaştığı halde ulaşamadığı düşüncesine kapilabileceginiz bir uygulamadır. Bu detay hiç bir zaman unutulmamalıdır. Faydalı olduğu bir çok haller haricinde uzak istasyonları veya sinyalleri de duyulmaz hale getirebileceği unutulmamalıdır. Siz bu ayarı 7 sinyal seviyesine ayarlamış iken size 5 sinyalle çok rahat ulaşabilen bir sinyali duyamaz ve kendisini yanlış düşüncelere veya çağrısına cevapsız bırakma durumuna düşebilirsiniz.
Squelch dediğimiz bu kurtarıcı haricinde diğer şekillerde bir nevi anahtarlama veyahut ayrıştırma gerekleri içerisinde tone uygulamaları geliştirilmiştir. Burada amaç belirli tonları içeren bir sinyal geldiğinde duyum sağlamak ve bunu yaparken geçen sesi veya data bilgisini bozmamak esastır. Bu sebeplerle bizlerin ağırlıkla kullandığı CTCSS (Continious Tone Coded Squelch System) geliştirilmiş olanlardan biridir. Açık yazılış şeklinde de geçtiği gibi “Squelch” yine içerisinde geçmektedir. Sürekli ton kodlama susturma kontrolü de diyebilecegimiz bir açıklama uygun olacaktır.
Bu kodlama sisteminde esas olan insan kulağı duyum aralığı olan 300hz-3000hz aralığı haricinde bir tonlama ile gönderilen sesi birbirine karıştırmak ve duyum için ayarlı cihazın arka planda kulağımızın duyamadığı bu tondaki sinyali algılamaması durumunda sesi hoparlöre vermemesi temeline dayanır. Burada sürekli ifadesi sinyal akışı süresince belirlenen tondaki sinyalin sürekli bir şekilde bu akışın içinde devamlılığı olarak açıklanabilir. Siz konuşmayı duyarken aslında o konuşma içinde saklı, kulağınız duyma aralığı içinde olmadığı için algılayamadığınız belirlenen tondaki sinyal de bu sesin içerisinde sürekli verilmektedir.
Bu ton karşı cihazdan algılanarak sesin hoparlöre geçişine izin verilmektedir. Karşılıklı verici ve alıcı için bu belirli ton algılanamadığı hallerde yine hoparlör ses akışı duracaktır.
TX konumundaki cihaz üzerinde örneğin 88.5 CTCSS ton açık ise (TX TONE veya TX CTCSS) ve karşı dinleme RX konumundaki cihazda da 88.5 CTCSS ton açık ise (RX TONE veya RX CTCSS) ancak sadece gelen sinyaller içerisinde 88.5 CTCSS ton uygulanan sinyali duymanıza izin verilir. Ton kullanmayan veyahut başka tonlarda gönderme yapan istasyonları duyamazsınız. Cihaz sinyal gösterici veya dinleme ışığı devreye girse dahi akan ses hoparlöre geçirilmez. Bu sebeple burada dikkat etmeniz gereken en önemli husus dinleme ayarınız üzerinde bir nevi filtreleme yaptığınızı unutmamanızdır. Dinleme ayarları üzerinde herhangi bir RX Tone girmemiş iseniz havaya yollanan sinyal ne ton içerirse içersin veyahut içermesin hepsini aynı şekli ile duyarsınız. Dinlemede ton kullanmanız yani RX Tone uygulaması kullanmanız sizi sadece seçtiğiniz ton u içinde taşıyan sinyaller olması durumunda seçici kılar, diğer bu tonu taşımayan ses akışlarını duymak istemediğiniz mantığında çalışır. İçerisinde 88 5 CTCSS ton olanları duy, gerisini ister başka ton isterse tonsuz olsun kalanları duyma demektir.
Bulunduğumuz frekans o an mevkii miz içerisinde çevre faktörleri sebebi ile bir enterferans veya QRM diye nitelendirdigimiz bir parazit içerisinde baskı yiyor ve size sürekli Squelch seviyesini de aşarak frekansı duymada güçlük çıkartıyor ise yine en güzel savunma şekli ton uygulaması olacaktır. Led panolar, tra k sinyalizasyon sistemleri, elektrik hatları ve benzeri unsurlar bulunduğunuz frekansı bozan etkiler yada gürültüler yaratıyor ve rahatsızlık veriyor ise ton kullanmanız oldukça faydalı olacaktır. Karşı istasyondan TX ton uygulamasını istemeniz ve dinleme ayarınız üzerine hangi tonda RX Ton açtı iseniz o tonu içerisinde bulundurmayan diğer ses akışları hoparlörünüze ulaşamayacağı için çok büyük olasılık ile bu
etkiler devre dışı kalacak ve temiz bir duyuma kavusacaksınız. Cihazınız üzerindeki filltreler, cihazının kalitesi ve yıpranması veyahut çevre etkenlerinin taşıdığı gürültüler belli tonlarda anlık gürültü akışını açabilir kısmı unutulmamalıdır. Ancak bu yöntem yine de %90 dış etkileri engelleyecektir.
Tüm karşılıklı ton uygulamalarında dikkat edilmesi gereken mantık TX de yani göndermede girilen tonun dinleme yapılan diğer cihazda da girili RX ton üzerinde olması halinde farklı ton ile gelen veya tonsuz gelenleri de duyamamamıza sebep olacağı konusudur. Bu detayı unutmadan kullanımlarınız sıhhatli ve temiz kullanım için oldukça önemlidir.
DCS (Digital Code Squelch) ton genelde data aktarımları içerisinde kullanılmakta olup mantığı aynı şekildedir diyebiliriz. Bu sebeple ayrı bir anlatıma ihtiyaç görülmemiştir.
Ton kullanımları şifreleme değildir. Amatör Haberleşme şifreleme veya kriptolama gibi gizlilikler içermesi yasak haberleşme şeklidir konusu unutulmamalıdır. Ton kullanımının yanlış anlaşılmaması gerektiğinden bunu da hatırlatmak istedim.
Teşekkürler ve iyi muhabereler dileklerimizle 73!
